Yazan: Cansu Özge Özmen
BurHak Çalışma Merkezi
Leonardo Di Caprio 2016 yılında Oscar Ödülleri Töreni konuşmasında “Küresel ısınma gerçektir, insanlığın karşılaştığı en büyük tehdittir.” demişti. Nedeni bildiğiniz gibi sera gazları denen ve ısı tutma etkisi fazla olan karbon dioksit, metan, nitroz oksit ve ozon. Sera gazları doğal yolla da oluşuyor, üstüne biz de ekliyoruz ve iklim değişiklikleri ortaya çıkıyor. Bugünkü kadar sera gazı üretmeye devam edersek çocuklarınız ya da torunlarınız bambaşka bir gezegende yaşayacaklar.
Küresel ısınmanın, insan kaynaklı (doğal olarak oluşan dışında) sera gazlarının en büyük sorumlusu hayvancılık sektörü. Birleşmiş Milletler’in 2006 raporuna göre yıllık küresel sera gazının %18’inin sorumlusu endüstriyel hayvancılık. Hayvancılık aynı zamanda dünya çapında küresel ısınmaya etkisi karbondioksitten çok daha fazla olan (296 kat daha fazla) nitroz oksitin %65’inden sorumlu. World Watch’ta yayınlanan bir 2009 raporuna göre ise hayvancılık yıllık küresel sera gazının %51’inden sorumlu.
Peki, petrol, doğalgaz, kömür yani herkesin söylediği olağan şüpheliler, bunların oranı nedir? Yine aynı Birleşmiş Milletler raporu ve 2009 raporuna göre %13. 2050 yılında hayvan ve süt tüketiminin iki kat artması bekleniyor. Dolayısıyla sera gazı emisyonunun da. Yani özetle bugün “ya mevsimler de çok değişti,” “bu sene bahar erken geldi,” gibi yorumların yerini “ülkede ilk görülen kasırga,” “haftada 3 gün su kesintisi mi olur,” “artık pirinç yetişmiyor,” gibi yorumlara bırakacak olmasının en büyük nedeni hayvan yemek ve hayvan sütü içmek. Hayvancılık aynı zamanda insanların direk kullandığından 10 kat fazla su tüketiyor. Dünya topraklarının %45’i (büyük bir kısmı orman idi) hayvancılık için kullanılıyor. Hayvancılık aynı zamanda su kirliliğinin bir numaralı sorumlusu. Yani ağacı seviyorum, ayıyı öpüyorum, çevreciyim olmuyor. İneği yiyorsun, ağacı kesiyorsun (biri senin için kesiyor), sütü içiyorsun, suyu kirletiyorsun (hayvancılık sektörü senin için kirletiyor). Bundan kaçış yok.
Benim en çok ilgimi çeken, en ironik kısmı da şu: hayvancılık insan kaynaklı metan gazının (karbon dioksitten 20 kat fazla ısı tutma özelliğine sahip) %37’sinden sorumlu. Bir inek günde 250-500 litre arası metan gazı salgılıyor. Ama nasıl? Gaz çıkartarak. Yani osurarak ve geğirerek. Bundan daha şiirsel bir adalet düşünemiyorum. Sen kesip yemek için inek üretiyorsun. Sütünü çalmak için vajinasına (diğer elle de rektuma girerek serviks kontrol altına alınıyor) sperm yerleştiriyorsun (kibarca suni tohumlama) o da osurarak ve geğirerek yaşadığın gezegenin içine ediyor. Sonra onu öldürüp yiyorsun ve şiirsel adalet burada bitmiyor. Onu yedikten sonra da kanser ve kalp hastalıkları riskini artırıyorsun. Ölüsüyle bile adaletini tecelli ettirmeyi sürdürüyor. Yani düşünsenize, ailesine yaptıkları için düşmanından öç almak için osurarak onun evini yıkan sonra hayaletiyle de kalp damarlarını tıkayan bir süper kahraman yaratsanız ne kadar gülünç gelir. Ama bu gerçek!
Leonardo bütün bunların farkında. Bu metan gazı meselesinin ayrıntılarıyla anlatıldığı Cowspiracy belgeselinin de yapımcılarından biri. Türkiye de sera gazı emisyonunda 186 ülke arasında 17. sırada. 2012 Ulusal Emisyon Envanteri Raporu’nda hayvancılıktan ayrı bir kategori olarak bahsedilmediği için yüzde kaçının hayvancılık kaynaklı olduğunu bilmiyorum. Fakat 1990’dan beri sera gazı emisyonumuz %132 artmış.
Öldürdüklerimiz her nefeste, her adımda, her gün bizi izliyor. Osurarak ya da hücrelerimizin yapısını sessizce değiştirerek. Afiyet olsun.
KAYNAKÇA:
Cowspiracy: The Sustainability Secret. (2014). Yönetmen: Kip Andersen, Keegan Kuhn.
Goodland, R., & Anhang, J. (2009). Livestock and Climate Change: What if the Key Actors in Climate Change Are… Cows, Pigs, and Chickens?. Worldwatch Institute.
United Nations Food and Agriculture Organization (FAO). (2006). Livestock’s Long Shadow: Environmental Issues and Options. FAO.
United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC). National Greenhouse Gas Inventory Data for the Period 1990-2012.
